W poprzednim tekście zapoznawaliśmy się ze sposobami na zwiększenie szansy na efektywność prowadzonego przez nas spotkania. Jednym z ostatnich, a jednocześnie najważniejszych etapów takiego spotkania jest często podjęcie decyzji co do dalszych kroków. Niekiedy jest to tylko formalność, a decyzja jest niemal oczywista. Jednak często decyzja należy do zbioru tzw. „nieprogramowanych”, czyli takich, gdzie nie mamy gotowej procedury postępowania, odnoszących się do nowych sytuacji.
Na jakość takiej decyzji mogą wpłynąć rozmaite czynniki – kontrowersje w zespole, rywalizacja w ramach zespołu lub z innym zespołem, stopień skłonności do ryzyka, podobieństwo do wcześniej podjętej decyzji itd. Zwykle jesteśmy świadomi niektórych z tych czynników, ale procesy decyzyjne często zachodzą pod wpływem nieuświadomionych czynników. Tym samym podjęte decyzje mogą nie być optymalne.
Jak zatem zwiększyć prawdopodobieństwo racjonalnego podjęcia efektywnej decyzji? Zarówno w sytuacjach zespołowych, jak i przy indywidualnym podejmowaniu decyzji, pomocne mogą być pewne techniki. Kilka z nich przedstawimy poniżej – ważne jest, aby każdą z nich przeprowadzać pisemnie, a nie tylko „w głowie” – dzięki temu trudniej będzie popełnić nieświadomy błąd.
1. Ryzyko i Zysk
Ta technika służy do szybkiego „odsiania” opcji rozwiązań. Polega na wypisaniu dla każdej możliwości dwóch elementów:
- Co najgorszego może się przydarzyć jako rezultat takiej decyzji?
- Co najlepszego może się przydarzyć jako rezultat takiej decyzji.
Uzyskujemy więc w ten sposób dwa przeciwstawne, „ekstremalne” scenariusze. Teraz trzeba ocenić, który scenariusz przeważa. Do tego potrzebna jest jeszcze ocena prawdopodobieństwa wystąpienia każdego z tych scenariuszy. Ponieważ jest to bardzo ogólna ocena, można przyjąć dowolną skalę oceny, np. 1-10 albo w procentach. Po tej ocenie możemy eliminować te rozwiązania, w których:
- Potencjalne ryzyko jest wysokie, a zysk niewielki,
- Potencjalne ryzyko jest nie do zaakceptowania, tak jak w przypadku groźby poważnego zranienia albo utraty życia,
- Prawdopodobieństwo najgorszego scenariusza jest znacząco większe niż prawdopodobieństwo najlepszego możliwego scenariusza.
2. CISAN (Can I Sleep At Night)
Jest to kolejna prosta technika, której celem jest szybka eliminacja rozważanych możliwości. Polega na zadaniu dwóch pytań dotyczących każdej, opcji którą bierzemy pod uwagę:
- Czego będę najbardziej żałował/a jeśli zdecyduję się na to rozwiązanie?
- Czego będę najbardziej żałował/a jeśli NIE zdecyduję się na to rozwiązanie?
Dzięki takiemu podejściu zyskujemy często całkiem nowy punkt widzenia, którego wcześniej w ogóle nie braliśmy pod uwagę. Podobnie jak przy innych technikach tą też trzeba prowadzić pisemnie. Jest to o tyle ważne, iż przy kilku rozważanych opcjach już po chwili nie będziemy pamiętać o odpowiedziach, jakich udzieliliśmy do poszczególnych opcji.
3. Pozytywy vs. Negatywy
W tabelce zapisujemy wszystkie pozytywne i negatywne konsekwencje danego rozwiązania – te, co do których jesteśmy przekonani, że wystąpią. Koncentrujemy się na bezpośrednich i pewnych następstwach danej decyzji.
Możemy też ocenić wagę konsekwencji danego rozwiązania np. w skali 1-5, gdzie nieważne = 1, a bardzo ważne = 5. W ten sposób na koniec możemy Dzięki temu na koniec możemy dokonać bilansu, która decyzja ma najwięcej znaczących i pozytywnych konsekwencji w porównaniu do negatywnych.
Pomysł nr 1
Tabelkę podobną do powyższej tworzymy w odniesieniu do każdego rozwiązania, które bierzemy pod uwagę.
Na koniec bilansujemy wyniki i otrzymujemy hierarchię rozwiązań pod względem ważności ich konsekwencji.
Podsumowanie
W powyższym tekście przedstawiliśmy kilka wybranych technik podejmowania decyzji. Oczywiście można znaleźć ich jeszcze wiele więcej, opierających się na dokładnej analizie kryteriów, analizie ryzyka itd. Powyższe techniki są jednymi z najprostszych, a zatem możliwych do zastosowania nawet, gdy mamy tylko kilka minut na podjęcie decyzji. Zachęcamy do ich stosowania. Powodzenia!
O Autorce: Katarzyna Romanowicz – trenerka współpracująca z Pathways, facylitatorka, coach PCC ICF. Specjalizuje się w tworzeniu i realizowaniu programów rozwojowych dla menedżerów i specjalitów. Facylituje sesje strategiczne oraz twórczego myślenia. Kontakt: Katarzyna.m.romanowicz@gmail.com